Dramat grecki

Wywodzi się ze świąt ku czci Dionizosa – boga obfitości, płodnej natury i wina. Były to obrzędy religijnie, lecz obchodzono je hucznie i radośnie:

• w miastach urządzano wiosną Dionizje Wielkie,
• na wsiach – zimą – Dionizje Małe.Składano bogu podziękowanie za obfitość plonów i dary przyrody. Podczas tanecznych korowodów miały miejsce występy męskich chórów, przewodził im Koźlarz – swoisty przewodnik wchodzący w dialog ze śpiewającymi. Dialog rozrastał się – i tak wykształciła się z obrzędu tragedia, a potem komedia. Tragedia bierze początek z Dionizjów Wielkich, komedia z Dionizjów Małych. Z czasem odgrywanie komedii przeniosło się do specjalnie budowanych teatrów. Grecy uwielbiali bywanie w teatrze, potrafili spędzać tam z rodzinami całe dnie, oglądając i komentując sztuki, które… dobrze znali.

Tragedia grecka – gatunek dramatyczny powstały w starożytnej Grecji, obejmuje utwory, których ośrodkiem i motorem akcji jest nieprzezwyciężony konflikt między dążeniami wybitnej jednostki a siłami wyższymi, czyli „tragizm”. Mówiąc inaczej, bohaterowie tragedii są uwikłani w konflikt tragiczny, a ich los, działanie są uzależnione od siły wyższej, fatum.

Tragedia klasyczna jest gatunkiem zaliczanym do stylu wysokiego, w związku z tym cechuje ją:

• brak jakichkolwiek scen fantastycznych,
• wszystkie występujące na scenie postacie mówią uroczystym, retorycznym, wysokim stylem.,
• tylko powaga, wzniosłość – nastrój podniosły.

Reguła trzech jedności:

• Całą akcję zdarzenia należy umieścić w jednym miejscu – może to być sala gimnastyczna albo szkolne schody – ale już nigdzie poza tym terenem. W dramacie antycznym to, co się działo poza tą przestrzenią, było relacjonowane – np. przez posłańca.
  TO JEDNOŚĆ MIEJSCA

• Wszystko musi rozegrać się w jak najkrótszym czasie. Najlepiej w ciągu jednej przerwy, to byłoby super – bo starożytni dążyli to tego, by czas akcji pokrywał się z czasem  trwania sztuki, ale to nawet im się nie udawało. Ale na przykład dzień w szkole… to już byłoby coś!
  TO JEDNOŚĆ CZASU

• Akcja ma pokazać tylko jeden wątek bez rozwijania epizodów czy wątków pobocznych. To znaczy – jak miłość chłopaka i dziewczyny z III c – to już bez ich kłopotów z rodzicami, finansami i ani słowa  o studiowaniu brata za granicą. Podejmujemy i pokazujemy rozwój jednego wątku – miłość, wyznanie, zdrada, zemsta.
  TO JEDNOŚĆ AKCJI

Podstawowe cechy tragedii greckiej

• Brak jakichkolwiek scen fantastycznych.

• Wszystkie występujące na scenie postacie mówią uroczystym, retorycznym, wysokim stylem.

• Panuje tylko tylko podniosły nastrój.

• Silna teatralizacja przedstawień – kostiumy aktorów, niepodobne do codziennych ubiorów Ateńczyków, maski symbolizujące postacie. Aktorzy występują na koturnach. Poczucie sacrum.

• Na scenie nie występuje nigdy więcej niż trzech aktorów, oczywiście nie licząc chóru, który jest na scenie stale.

• Na scenie mogą grać tylko mężczyźni – również role kobiece.

• Nie ma śmiechu! W tragedii nie ma scen komediowych, ani postaci z gminu – sami królewicze, książęta i rycerze.

• Istotą gatunku jest tragizm. Nie chodzi o ciąg nieszczęść. Chodzi o taką sytuację, z której nie ma dobrego wyjścia. Pochowasz brata – źle – grozi ci kara śmierci (Antygona). Nie pochowasz – źle – nie spełnisz obowiązku siostry, skazujesz duszę na wieczną tułaczkę. Oto sytuacja tragiczna!

• Rzecz rozgrywa się w tym samym miejscu – wiadomości z innych miejsc są relacjonowane np. przez chór, bądź posłańców.

• Scen okrutnych nie rozgrywa się na oczach widzów.

Kompozycja tragedii greckiej

• Prolog (wejście aktorów)
• Parodos (wejście chóru)
• Epeisodion (czyli epizod – coś się dzieje – mówią aktorzy)
• Stasimon (komentarz chóru)
• Epeisodion (od 3 – 5)
• Stasimon  (od 3 – 5)
• Exodos (ostatnia pieśń i wyjś­cie chóru)Uwaga! Dzisiejsze sztuki dzielą się inaczej – na akty i sceny.

Rolą chóru było:

• informowanie o wcześniejszych wydarzeniach
• wyjaśnianie i komentowanie tego, co dzieje się na scenie
• czasem oceniał postępowanie bohaterów